همه چیز در مورد دندان های شیری

زمان و ترتیب رویش دندان‌های شیری

زمان طبیعی برای شروع رویش دندان شیری در اکثر کودکان حدود 6ماهگی می‌باشد. البته این زمان متغیر است و در بعضی کودکان زودتر از این زمان (3 ماهگی) و یا دیرتر (بعد یک سالگی) اتفاق میفتد که کاملا طبیعی است.

معمولا اولین دندان شیری رویش یافته دندان قدامی میانی فک پایین می‌باشد. رویش همه 20 دندان‌ شیری معمولا تا سه سالگی کامل می‌شود

زمان و ترتیب رویش دندان های شیری:

1-  رویش دو دندان جلو میانی فک پایین معمولا بین 6 تا 10 ماهگی

2- رویش دو دندان جلو میانی فک بالا معمولا بین 8 تا 12 ماهگی

3- رویش دندان‌های جلو کناری فک بالا و پایین معمولا بین 9 تا 16 ماهگی

4- رویش دندان‌های آسیاب اول شیری فک پایین و بالا معمولا بین 13 تا 19 ماهگی

5- رویش دندان‌های نیش شیری فک بالا و پایین معمولا بین 16 تا 23 ماهگی

6- رویش دندان‌های آسیاب دوم شیری بین 23 تا 33 ماهگی

علائم دندان درآوردن کودک چیست؟

کاهش درد محل رویش دندان ها

بسیاری از کودکان در زمان رویش دندانهای شیری خود درد در محل رویش دندان را تجربه میکنند.

کمپرس سرد یا ماساژ دادن محل رویش با انگشت تمیزمیتواند تا حدی درد را کاهش دهد.

حلقه‌های لاستیکی مخصوصی نیزدر داروخانه ها وجود دارد که پس از قراردهی در یخچال  کودک ان را گاز بگیرد

ژل‌های بی‌حسی موضعی دارای عوارض هستند و جهت کاهش درد بهتر است استفاده نشوند.

در صورت عدم کاهش درد و ناراحتی به دندانپزشک کودک مراجعه کنید تا در صورت نیاز داروی مسکن تجویز نماید.

آیا ممکن است کودک دندان درنیاورد؟
تاخیردر رویش دندان نوزاد طبیعی است؟

رویش دندان شیری در کودک از ۴ ماهگی تا حداکثر ۱۲ ماهگی اتفاق بیفتد.

اما اگر کودکی در ۱۰ ماهگی یا یک‌سالگی، حتی یک دندان هم در نیاورده، باید حتما مورد بررسی قرار بگیرد.

برخی عوامل چون کمبود کلسیم، کم‌کاری تیروئید یا برخی بیماری‌هایی که زمینه استخوانی دارند، می‌تواند به تاخیر در روند دندان درآوردن کودک منجر شود، ولی میتوان گفت اکثر موارد این موضوع ژنتیکی است..

خیلی مواقع هم کمبود ویتامینها و کلسیم و فسفر میتواند باعث تاخیر رویش دندانها شود.

وجود دندان در نوزاد تازه متولد شده

به دندانهایی که از بدو تولد وجود دارند دندان ناتال و دندانی که طی سی روز بعد تولد دیده میشود نئوناتال میگویند که هردو شیوع کمی دارند.

اکثر موارد این دندانها، دندان قدامی شیری هستند و بندرت دندان اضافه محسوب میشوند. اغلب نیز در کودکانی دیده میشود که از هر لحاظ طبیعی هستند.

بهترین حالت این است که دندان مذکور حفظ شود چون اکثرا ریشه های محکمی دارند. ولی اگر ریشه دندان شدیدا لق باشد یا باعث زخم شدن زبان شده است، دندان کشیده می­شود.

زمان افتادن دندان های شیری

معمولا اولین افتادن دندان شیری در سن 6 سالگی است که مربوط به دندان جلو میانی فک پایین است. البته لق شدن دندانهای شیری جلو در سن 5 سالگی نیز طبیعی محسوب میشود. در صورت افتادن دندان شیری قبل 5سالگی مشورت با متخصص دندانپزشکی کودکان ضروری است.

افتادن دندانهای شیری تا سن 11 تا 13 سالگی ادامه پیدا می­کند و همگی توسط دندانهای دائمی جایگزین میشوند.

قابل ذکر است که حدود سن 6 سالگی اولین دندان عقب دائمی پشت همه دندان‌های شیری رویش می‌کند که به دندان 6 معروف است.

بهداشت این دندان از اهمیت بالایی برخوردار است ونباید با دندان های شیری اشتباه گرفته شود!

چه تفاوتی بین دندان دائمی و شیری وجود دارد؟

مینای دندان شیری نسبت به دندان دائمی نازکتر و ضعیف­تر است.

رنگ دندان شیری نسبت به دندان دائمی سفیدتر و روشن­تر است.

اندازه دندان شیری معمولا نسبت به دندان دائمی کوچکتر است.

عصب(پالپ) دندان شیری نسبت به دندان دائمی به سطح دندان نزدیکتر است.

علت افتادن زود هنگام دندان شیری چیست؟

ضربه وارد شده به دندان ها خیلی مواقع باعث زود افتادن دندان شیری میشود.
عفونت لثه گسترده که اصطلاحا پریودنتیت گفته میشود می تواند لثه و استخوان اطراف دندان را ضعیف کرده و باعث لقی دندان شود؛ البته شیوع این مشکل در کودکان کمتر است.
بیماری­های سیستمیک مانند دیابت و هیپوفسفاتازیا و برخی کیست های فکی و سرطان­ها نیز باعث بروز این مشکل میشود.
اما شایع­ترین علت پوسیدگی شدید دندان شیری است که منجر به عفونت و در پی آن خارج کردن زودتر از موعد دندان شیری می­شود.

دندان های شیری مگر نمی افتند؟ چرا باید درست کنیم؟

بله! می­افتند!

اما کِـــــــی؟ دندان‌های عقب و دندان نیش شیری تا ۱۱-۱۲ سالگی هستن!

اگر دندان شیری درمان نشود، درد، عفونت، آبسه و از بین­رفتن دندان اتفاق میفتد.

عفونت دندان شیری میتواند باعث مشکل در غذا خوردن کودک، درد شدید و گریه‌های نصف شب، مصرف طولانی آنتی‌بیوتیک و مسکن یا حتی بستری در بیمارستان شود.

همچنین زود از دست دادن دندان شیری میتواند در زیبایی و اعتماد بنفس کودک، از دست رفتن فضای دندان دائمی و جابجایی آن، و ساختار جوانه دندان دائمی اثر بگذارد.

اهمیت حفظ دندان های شیری
تاثیر زود از دست دادن دندان شیری و درمان آن

اهمیت نگهداری دندان­های شیری کمتر از دندان­های دائمی نیست.

این دندان­ها در جویدن و صحبت کردن و حفظ زیبایی کودک نقش دارند. بعلاوه اینکه مسیر رویشی دندان دائمی زیرین توسط دندان شیری مشخص میشود.

در صورت زود از دست رفتن دندان شیری خیلی مواقع لازم است که جای خالی دندان با وسیله ای به نام فضانگهدار پر شود تا اجازه حرکت دندان‌های مجاور به این فضای خالی داده نشود و فضا برای رویش دندان دائمی جایگزین حفظ شود.

فضانگهدارها در دندانپزشکی کودکان:

فضانگهدارها به چند شکل مختف براساس تعداد دندانهای شیری ازدست رفته وجود دارند.

این وسیله در واقع فضای لازم برای رویش دندان دائمی زیرین را حفظ میکند تا اطمینان حاصل شود که دندان در موقعیت صحیح خود رویش مییابد.

فضانگهدارها میتوانند یک طرفه یا دو طرفه باشند. و میتوانند به شکل ثابت یا متحرک باشند.

روش­های پیشگیری از افتادن زودهنگام دندان شیری

• رعایت بهداشت: حداقل روزی دو مرتبه مسواک/ یک مرتبه نخ دندان شب­ها قبل مسواک زدن
• تغذیه درست: کاهش استفاده از مواد قندی و اسیدی
• معاینات منظم دندانپزشکی:

در کودکان با پوسیدگی دندانی کم: هر شش ماه/ کودکان با پوسیدگی زیاد دندان ها: هر سه ماه

• استفاده از محافظ­های دهانی در ورزش­های رزمی جهت پیشگیری از ورود ضربه به دندانها

• تاخیر در شکل گرفتن ریشه دندان دائمی سبب میشود که از استخوان و لثه عبور نکند و در نتیجه دندان شیری بالایی نیفتد.
• بهم ریختگی و بهم فشرده بودن دندان‌ها
• وجود دندان اضافه در فک
• نبود مادرزادی دندان دائمی زیرین
• بعضی از بیماری­ها مانند کم کاری تیروئید، کم کاری هیپوفیز، سندرم داون باعث تاخیر افتادن شیری ها و به دنبال آن رویش دائمی­ها میشوند.
• وجود لثه سفت و فیبروز که مانع افتادن دندان شیری میشود ونیاز به مداخله دندانپزشک دارد.

علت دیر افتادن یا نیفتادن دندان شیری چیست؟

توصیه های قبل و بعد از افتادن دندان شیری:

در دوره لقی دندان شیری، درد خفیف موقع جویدن و روی هم گذاشتن دندان­ها طبیعی است.

خیلی از کودکان از افتادن دندان شیری می­ترسند. ابتدا کودک خود را آماده کنید که افتادن دندان نه درد و نه خونریزی شدیدی دارد.

توضیح دهید کمی خونریزی طبیعی است و زود قطع میشود.

آیا کندن دندان لق اشکالی دارد؟

بهتر است اجازه دهید دندان خودش کنده شود. کندن دندان زودتر از موعد ممکن است درد زیادی داشته باشد و موجب عفونت لثه شود.

بعد از افتادن دندان شیری اگر خونریزی ایجاد شد، با فشار دادن یک گاز تمیز و نم دار بر آن خونریزی را قطع کنید. از مواد خنک مثل بستنی استفاده کنید.

فاصله طبیعی بین افتادن دندان شیری تا رویش دندان دائمی

در صورتی که دندان شیری زودتر از حالت عادی افتاده باشد، مقداری تاخیر در بیرون زدن دندان دائمی محتمل است.

در شرایطی که دندان در زمان مقرر افتاده باشد، فاصله طبیعی بین افتادن دندان تارویش دندان دائمی می تواند از یک هفته تا ۶ ماه باشد.

رویش دندان دائمی پشت دندان شیری

رویش دندان دائمی پشت دندان شیری در قدام فک پایین کاملا طبیعی میباشد. میتوان تا هشت سالگی صبر کرد؛ دندان دائمی آرام آرام با فشار زبان سرجای خود میاید و دندان شیری هم لق شده و میفتد.

البته این موضوع در فک بالا طبیعی نیست و دندان شیری سریعتر باید خارج شود.

علت کج درآمدن و بهم ریختگی در دندان های دائمی جلویی فک پایین

این دندان ها بعد رویش معمولا کمی با زاویه قرار مگیرند و کج بنظر می آیند که بعلت اختلاف سایز دندان شیری با دائمی جایگزینش است. بتدریج با نیروی زبان دندان دائمی در موقعیت صحیح خود قرار می گیرد.
بهم ریختگی خفیف در دندانهای قدام فک پایین تا قبل 9 سالگی معمولا طبیعی است که بعد رویش دندان-های نیش دائمی دو طرف اصلاح میشود. اما بهم ریختگی های متوسط و شدید نیاز به مداخله دندانپزشک دارد. شاید نیاز باشد دندان شیری از محل خارج شود و یا از پلاک های ارتودنسی جهت اصلاح بهم ریختگی استفاده کرد.